Uitvoeringslijnen: Top-Voedsel uit een Rijk Landschap, de route naar een waarde(N)volle landbouw
Waarde(n)volle Landbouw
Waardenvolle Landbouw staat centraal in het Kwaliteitsbeeld. Landbouw kan aan veel waarden die belangrijk zijn voor de samenleving bijdragen. Nieuwe waarden in de samenleving maken veranderingen in de landbouw nodig. Het resultaat is een landbouw waar Nederland (opnieuw) trots op kan zijn en waar ondernemers en werknemers met veel plezier in werken.
Noord-Nederland is dé regio om voorop te lopen in de transitie: het moet, het kan en we willen. We hebben letterlijk de ruimte en hoogopgeleide ondernemers die al veel stappen zetten in natuurinclusief en kringloop boeren. We werken en denken vanuit die ruimte (grond, water) en de waarden/functies die de ruimte in Noord-Nederland kan hebben voor de samenleving. We werken in Noord-Nederland effectief samen.
Landbouw in Noord-Nederland zorgt in 2050 voor Top-Voedsel uit een Rijk Landschap.
Daarmee draagt de landbouw sterk bij aan ecologische, sociale en economische waarden (zie afbeelding). De route daarheen vraagt actie van alle partijen in de agrofoodsector en het landelijk gebied. Deze notitie geeft aan welke acties nu urgent zijn, dat wil zeggen in de eerste twee jaar gerealiseerd moeten worden.
Brede welvaart als strategisch kader
De route naar een Waardenvolle Landbouw
Werken vanuit en aan nieuwe waarden kost tijd. Overal in de landbouw zijn de nieuwe waarden nu al zichtbaar. Op een andere manier naar de werkelijkheid en de waarden kijken, aandacht besteden aan nieuwe wegen, nieuwe verbindingen leggen, helpt alle betrokkenen om te werken aan netto positieve landbouw.
Nu is het tijd om gestructureerd en structureel te werken aan de opgaven.
Iedere organisatie, boer en bedrijf staat voor de vraag: welke waarden zijn belangrijk voor de samenleving en hoe kan ik daaraan bijdragen. De tweede vraag die opkomt is dan: welke veranderopgave heeft mijn organisatie/bedrijf/boerderij? Het antwoord kan ook zijn dat er geen mogelijkheid is om mee te gaan in de benodigde verandering.
In twee jaar tijd kunnen we de opgaven met elkaar tot wasdom brengen. De opgaven kennen vanzelfsprekend veel interactie. De samenhang zal dan ook steeds aandacht vragen. De AgroAgenda is het platform om de samenhang en voortgang te bewaken. We zullen ieder halfjaar de voortgang bespreken en toetsen of er voldoende voortgang en samenhang in de acties is. Ieder jaar zal worden nagegaan wat er is gedaan, welk effect dat heeft, waar bijstelling nodig is en welke acties nodig zijn.
De opgaven en acties in 2022-2023
Experimenten (Small Wins) ondersteunen
Leren van knelpunten en successen in de route naar Top-Voedsel uit een Rijk Landschap
Actie: Leren van experimenten. Meezoeken naar oplossingen voor knelpunten. Ondersteunen initiatiefnemers die te maken krijgen met knelpunten zowel in de pioniersfase als bij de verbreding, verdieping.
Voortdurend agenderen van knelpunten en successen uit de experimenten bij de partijen die verantwoordelijk zijn.
Actiehouder: AgroAgenda
Begeleiding organiseren zowel individueel als in gebieden.
Actie: Binnen twee jaar is er een lange termijn systeem operationeel waar individuele ondernemers en groepen ondernemers (in een gebied bijvoorbeeld) terecht kunnen.
Actiehouder (voorlopig): AgroAgenda.
Werken vanuit Waarden (ecologisch, sociaal en economisch)
Actie: Verdiepen dialoog tussen boeren en omgeving over ‘vermarkten’ van waarden
Actiehouder: AgroAgenda ism onderwijs (MBO. HBO en universiteiten)
Integrale gebiedsaanpak
Actie: Kaders stellen vanuit de overheid in de tijd, actief omarmen en faciliteren van initiatieven van grondgebruikers die bij kunnen dragen aan het realiseren van de publieke doelen? Actiehouder provincie ondersteunen grondgebruikers in realisatie van de doelen binnen de kaders. Actiehouder: provincies (kaders) en alle grondgebruikers/boeren (doelen)
Kennis passend bij waardenvolle landbouw
Actie: Gesprek met universiteiten en HBO’s over de manier waarop zij boeren en keten kunnen ondersteunen op weg naar waardenvolle landbouw
Actiehouder: Universiteit van het Noorden
Heroriëntatie agrofoodsysteem
Actie 1: Bewustwording van rol keten in transitie, onder ogen zien dilemma’s, eigen opgaven, ontwikkeling productie.
Actiehouder: Ketenpartijen gefaciliteerd door AgroAgenda
Ontwikkelen governance passend bij waardenvolle landbouw
Actie: Verdeling verantwoordelijkheden en rollen beschrijven en vastleggen, verantwoording van besteding publieke middelen beschrijven, wet- en regelgeving herontwerpen, rol kennis organiseren, optreden als marktmeester voor nieuwe producten en diensten.
Actiehouder: Overheden en regionale grondgebruikers (boeren, TBO’s), AgroAgenda vanuit status experimenteergebied
